بررسی تغییرات انتقالی در رفتار فعالیت بدنی کارکنان دانشگاه های بیرجند بر پایه مدل فرانظری، مطالعه طولی- سال ۹۳

زمینه و هدف: یکی از الگوهایی که به تببین رفتار فعالیت بدنی می پردازد مدل فرانظری است. از انتقادات وارده بر این مدل این است که اکثر مطالعات انجام شده بر پایه آن، به صورت مقطعی هستند که در نشان دادن ماهیت پویا تغییر با شکست مواجه می شوند. به این منظور مطالعه حاضر با هدف تعیین تغییرات انتقالی در رفتار فعالیت بدنی کارکنان دانشگاه های بیرجند بر پایه مدل فرانظری انجام شد. روش تحقیق: این مطالعه آینده نگر با دوره پیگیری 6 ماهه بر روی  200 نفر از کارکنان معاونت های آموزشی و پژوهشی دانشگاه های بیرجند انجام شد. 179 نفر از شرکت کنندگان پرسشنامه های هر دو بررسی اولیه و پیگیری را تکمیل نمودند.  ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و سازه های مدل فرانظری بود که به روش خود گزارش دهی تکمیل گردید. داده های گردآوری شده وارد نرم افزار 16-spss شد و در سطح معنی داری 05/0>α مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تغییرات انتقالی در رفتار فعالیت بدنی در 4 الگو نشان داده شد: بی تحرک پایدار (3/26 %)، فعال پایدار (1/39%)، اتخاذکنندگان (12%) و ترک کنندگان (6/22%). گروه فعال پایدار کاهش معنی داری را در میانگین نمره فواید درک شده نشان داد.  اتخاذکنندگان افزایش معنی داری را در میانگین نمره فواید درک شده و خودکارآمدی نشان دادند.  کاهش معنی داری در میانگین نمره فرآیندهای رفتاری، فرآیندهای شناختی و خودکارآمدی ترک کنندگان مشاهده شد. میانگین نمره فواید درک شده، خودکارامدی و فرایندهای رفتاری و شناختی در شروع مطالعه و همچنین در پیگیری اختلاف معنی داری را بین این 4 الگو نشان داد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حمایت نسبی از اعتبار درونی مدل فرانظری فراهم آورد. به نظر می رسد مداخلات مبتنی بر این مدل بتواند در اتخاذ و حفظ رفتار فعالیت بدنی موثر باشد.